Θεραπείες για την αντιπετώπιση αλλεργικών παθήσεων

Είναι αυτονόητο ότι η ακριβής διάγνωση είναι εξαιρετικά σημαντική σε όλες τις παθήσεις. Στις αλλεργικές παθήσεις όμως έχουμε μια πληθώρα θεραπευτικών επιλογών που εξατομικεύονται για κάθε ασθενή ξεχωριστά. Για παράδειγμα δεν αρκεί κάποιος να πει ότι έχει αλλεργική ρινίτιδα, πρέπει να βρει τον αιτιολογικό παράγοντα/ες που την προκαλούν, να εκτιμήσει τις πιθανές συνυπάρχουσες νόσους και τη βαρύτητα της νόσου ώστε να φτιάξει τελικά, σε συνεργασία με τον ασθενή, το θεραπευτικό του πλάνο.

Το ιδανικό, φυσικά, θα ήταν να βρούμε τη αιτία της αλλεργίας και να την αποφύγουμε ώστε να σταματήσει να μας δημιουργεί προβλήματα. Σε πολλές περιπτώσεις όπως στις τροφικές, στις φαρμακευτικές αλλεργίες ή στις αλλεργίες σε σφήκες και μέλισσες, αυτό είναι εφικτό. Με τον  αλλεργιολογικό έλεγχο μπορούμε να βρούμε την αιτία που τις προκαλεί  και να την αποφεύγουμε. Βέβαια και εδώ προϋπόθεση είναι, η σωστή και ακριβής διάγνωση και ένα πλάνο αντιμετώπισης για την περίπτωση που θα έρθουμε σε επαφή με το αλλεργιογόνο χωρίς τη θέλησή μας.

Δυστυχώς όμως η αποφυγή δεν είναι πάντα εφικτή. Στις περιπτώσεις που δεν μπορούμε να αποφύγουμε τελείως το αλλεργιογόνο, ο γιατρός θα σας δώσει σαφής οδηγίες πως μπορείτε να μειώστε την έκθεση σας σε αυτό. Για κάποια αλλεργιογόνα αυτό είναι σχετικά εύκολο (ζωικά αλλεργιογόνα, ακάρεα), ενώ για άλλα είναι πολύ δύσκολο.

Στις περιπτώσεις που δεν μπορούμε να αποφύγουμε το αλλεργιογόνο και υπάρχουν επίμονα συμπτώματα πρέπει να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή.

Η αγωγή με αντιισταμινικά, ρινικά ή εισπνεόμενα κορτικοειδή και άλλα φάρμακα, ονομάζεται συμπτωματική αγωγή. Σκοπός της αγωγής αυτής είναι να μειώσει ή και να εξαλείψει τα συμπτώματα αλλά και να περιορίσει τις μακροχρόνιες επιπλοκές της αλλεργίας. Τα φάρμακα αυτά είναι ασφαλή και αποτελεσματικά όταν ακολουθούνται οι ιατρικές οδηγίες. Στόχος της θεραπείας είναι να πετύχουμε ελάχιστα συμπτώματα και καλύτερη ποιότητα ζωής, χρησιμοποιώντας τα απολύτως αναγκαία φάρμακα, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο.

Τα τελευταία χρόνια μια νέα θεραπευτική κατηγορία προστέθηκε στα ήδη υπάρχουσες, οι λεγόμενοι βιολογικοί παράγοντες. Τα φάρμακα αυτά είναι μονοκλωνικά αντισώματα. Είναι δηλαδή αντισώματα, που μοιάζουν με τα αυτά που φυσιολογικά παράγει οργανισμός, φτιάχνονται όμως στο εργαστήριο και έχουν υψηλή ειδίκευση εναντίων συγκεκριμένων και μόνο μορίων της αλλεργικής φλεγμονής.

Τα αντισώματα αυτά  χορηγούνται υποδόρια, δεσμεύουν εκλεκτικά τα μόρια στόχους τους και τα απομακρύνουν από την κυκλοφορία μειώνοντας με αυτό τον τρόπο την αλλεργική φλεγμονή.  Έχοντας  τεράστια εμπειρία για περισσότερα από 10 χρόνια, σήμερα ξέρουμε ότι τα φάρμακα αυτά είναι εξαιρετικά ασφαλή και αποτελεσματικά όταν φυσικά δίνονται όπου υπάρχει η σωστή ένδειξη. Πολλά τέτοια φάρμακα, που είναι στο στάδιο της έγκρισης ή των κλινικών δοκιμών, περιμένουμε σύντομα και πιστεύουμε ότι στα επόμενα χρόνια θα αλλάξουν τον τρόπο θεραπείας των αλλεργικών παθήσεων.

Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση οξέων και σοβαρών περιπτώσεων αλλεργίας γίνεται εκτενής αναφορά στο κεφάλαιο της αναφυλαξίας.

Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση οξέων και σοβαρών περιπτώσεων αλλεργίας γίνεται εκτενής αναφορά στο κεφάλαιο της αναφυλαξίας.

Η αγωγή με αντιισταμινικά, ρινικά ή εισπνεόμενα κορτικοειδή και άλλα φάρμακα, ονομάζεται συμπτωματική αγωγή. Σκοπός της αγωγής αυτής είναι να μειώσει ή και να εξαλείψει τα συμπτώματα αλλά και να περιορίσει τις μακροχρόνιες επιπλοκές της αλλεργίας. Τα φάρμακα αυτά είναι ασφαλή και αποτελεσματικά όταν ακολουθούνται οι ιατρικές οδηγίες. Στόχος της θεραπείας είναι να πετύχουμε ελάχιστα συμπτώματα και καλύτερη ποιότητα ζωής, χρησιμοποιώντας τα απολύτως αναγκαία φάρμακα, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο.

Τα τελευταία χρόνια μια νέα θεραπευτική κατηγορία προστέθηκε στα ήδη υπάρχουσες, οι λεγόμενοι βιολογικοί παράγοντες. Τα φάρμακα αυτά είναι μονοκλωνικά αντισώματα. Είναι δηλαδή αντισώματα, που μοιάζουν με τα αυτά που φυσιολογικά παράγει οργανισμός, φτιάχνονται όμως στο εργαστήριο και έχουν υψηλή ειδίκευση εναντίων συγκεκριμένων και μόνο μορίων της αλλεργικής φλεγμονής.

Τα αντισώματα αυτά  χορηγούνται υποδόρια, δεσμεύουν εκλεκτικά τα μόρια στόχους τους και τα απομακρύνουν από την κυκλοφορία μειώνοντας με αυτό τον τρόπο την αλλεργική φλεγμονή.  Έχοντας  τεράστια εμπειρία για περισσότερα από 10 χρόνια, σήμερα ξέρουμε ότι τα φάρμακα αυτά είναι εξαιρετικά ασφαλή και αποτελεσματικά όταν φυσικά δίνονται όπου υπάρχει η σωστή ένδειξη. Πολλά τέτοια φάρμακα, που είναι στο στάδιο της έγκρισης ή των κλινικών δοκιμών, περιμένουμε σύντομα και πιστεύουμε ότι στα επόμενα χρόνια θα αλλάξουν τον τρόπο θεραπείας των αλλεργικών παθήσεων.

Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση οξέων και σοβαρών περιπτώσεων αλλεργίας γίνεται εκτενής αναφορά στο κεφάλαιο της αναφυλαξίας.

Οι όροι ανοσοθεραπεία, απευαισθητοποίηση ή ακόμα και εμβόλια για την αλλεργία, είναι ταυτόσημοι και περιγράφουν τη διαδικασία με την οποία χορηγούνται εκχυλίσματα αλλεργιογόνων με ελεγχόμενο, επαναλαμβανόμενο τρόπο, ώστε να επιτευχθεί τελικά μια κατάσταση ανοχής στην οποία ο ασθενής δεν αντιδρά πλέον στο αλλεργιογόνο.

Η ανοσοθεραπεία λοιπόν δεν θεραπεύει μόνο τα συμπτώματα αλλά και την αιτία του προβλήματος της αλλεργίας. Η ανοσοθεραπεία είναι από τις λίγες αιτιολογικές θεραπείες στην Ιατρική.  Η ανοσοθεραπεία δεν είναι μια καινούργια μέθοδος θεραπείας. Ξεκίνησε να χρησιμοποιείται το 1911 και συνεχίζει να είναι δημοφιλής μέθοδος θεραπείας λόγω της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς της.

Υψηλής ποιότητας επιστημονικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η ανοσοθεραπεία βελτιώνει τα συμπτώματα και περιορίζει σημαντικά τη χρήση φαρμάκων στην αλλεργική ρινίτιδα, στο αλλεργικό άσθμα, την αλλεργική επιπεφυκίτιδα, ενώ σχεδόν πλήρη ίαση παρατηρείται στην  αλλεργία σε σφήκες και μέλισσες μετά από ανοσοθεραπεία.

Η ανοσοθεραπεία γίνεται είτε υποδόρια (ένεση κάτω από το δέρμα) είτε υπογλώσσια (σταγόνες ή χάπια κάτω από τη γλώσσα). Είναι γενικά μια μακροχρόνια θεραπεία, διαρκεί 3 με 5 χρόνια, ενώ το καλό της αποτέλεσμα παραμένει για πολλά χρόνια ή και για πάντα.

Δεν είναι βέβαια όλοι οι ασθενείς κατάλληλοι για ανοσοθεραπεία. Για να είναι επιτυχημένη η θεραπεία πρέπει να πληρούνται κάποια κριτήρια, να έχει γίνει σωστή διάγνωση και ο ασθενής να είναι συνεπής στη θεραπεία.

Εκτός από την κλασική ανοσοθεραπεία με εκχυλίσματα αλλεργιογόνων τα τελευταία χρόνια γίνεται μια εντατική προσπάθεια για ανοσοθεραπεία της τροφικής αλλεργίας με τη χορήγηση προοδευτικά αυξανόμενων ποσοτήτων της τροφής στην οποία ο ασθενής είναι αλλεργικός.

Πολλές νέες μορφές ανοσοθεραπείας (ανασυνδυασμένα αλλεργιογόνα, πεπτίδια) ή και νέοι τρόποι χορήγησης μελετώνται εντατικά τα τελευταία χρόνια και αναμένονται να χρησιμοποιηθούν στην κλινική πράξη σύντομα.

Κοινό χαρακτηριστικό των αλλεργικών παθήσεων, από τις πιο ήπιες έως τις πιο σοβαρές και επικίνδυνες, είναι η σημαντική επίπτωση που έχουν στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Ενοχλητικά συμπτώματα  (ρινίτιδα, κνίδωση) που δυσκολεύουν την καθημερινότητα και την κοινωνική ζωή, άγχος και αγωνία για το πότε θα εμφανισθεί κάποιο σοβαρό αλλεργικό επεισόδιο, ανασφάλεια για την εξέλιξη της αλλεργίας, επηρεάζουν σαφώς την ψυχολογία των ασθενών. Αλλά και αντίθετα, το στρες από άλλες αιτίες, επηρεάζει την εμφάνιση και την πορεία των αλλεργικών παθήσεων (άσθμα, κνίδωση).

Φυσικά δεν επηρεάζεται μόνο το άτομο που πάσχει από κάποια αλλεργική πάθηση αλλά και ο οικογενειακός και κοινωνικός του περίγυρος (παιδιά ή ενήλικες με τροφική αλλεργία).

Ο αλλεργιολόγος πέρα από την αντιμετώπιση των σωματικών συμπτωμάτων καλείται να διερευνήσει  το  πώς και πόσο η αλλεργική πάθηση επηρεάζει την ψυχική τους υγεία του ασθενούς του ή την οικογενειακή και κοινωνική του ζωή, πόσο αυτό εμποδίζει τη θεραπεία και με ποιους τρόπους μπορεί να βοηθηθεί.