Αλλεργίες του αναπνευστικού
Η φυσιολογική λειτουργία της μύτης και η σημασία της ρινικής αναπνοής
Οι κύριες λειτουργίες της μύτης είναι η αναπνοή και η όσφρηση. Σε κανονικές συνθήκες η αναπνοή πραγματοποιείται μέσω της μύτης κι όχι μέσω του στόματος. Σε κατάσταση ηρεμίας κάθε λεπτό περνούν από την μύτη μας 6 λίτρα αέρα. Ο αέρας που εισπνέουμε έχει διαφορετική θερμοκρασία και υγρασία από το εσωτερικό του οργανισμού, επιπλέον περιέχει εκατομμύρια ουσίες που είναι δυνητικά επικίνδυνες για τον πνεύμονα και δεν πρέπει να φτάσουν εκεί. Έτσι η φυσιολογική αποστολή της μύτης είναι η θέρμανση, η εφύγρανση και το φιλτράρισμα του εισπνεόμενου αέρα.
Η θέρμανση του εισπνεόμενου αέρα είναι πολύ σημαντική, του δίνει σταθερή θερμοκρασία 32-35οC, κι έτσι υπάρχει σταθερή φυσιολογική θερμοκρασία και στο κατώτερο αναπνευστικό σύστημα. Παρομοίως γίνεται και με την εφύγρανση του αέρα. Η θέρμανση κι η εφύγρανση γίνονται χάρη στο πλούσιο αγγειακό δίκτυο των ρινικών κογχών και την μεγάλη επιφάνεια του ρινικού βλεννογόνου. Οι ρινικές κόγχες είναι φυσιολογικοί σχηματισμοί που βρίσκονται σε κάθε πλάγιο τοίχωμα του εσωτερικού της μύτης. Σχηματίζονται από πλούσιο σε αγγεία ιστό με πολλούς αδένες. Το μέγεθος τους, ιδίως των κάτω ρινικών κογχών, αυξομειώνεται φυσιολογικά σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με τις εξωτερικές καιρικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία). Η λειτουργία αυτή φυσικά δεν γίνεται με τη θέλησή και ρυθμίζεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα.
Το φιλτράρισμα του εισπνεόμενου αέρα από μικροσωματίδια, μικρόβια, ιούς, σκόνη κλπ. είναι επίσης πολύ σημαντική λειτουργία της μύτης. Επιτυγχάνεται με το παχύρρευστο στρώμα βλέννης που καλύπτει τον ρινικό βλεννογόνο και το οποίο με την ενέργεια των κροσσών (μικροσκοπικά τριχίδια που επενδύουν εσωτερικά τη μύτη). Η βλέννη παγιδεύει τη σκόνη και τα παθογόνα, και με την κίνηση των κροσσών μεταφέρονται στο φάρυγγα. Με αυτή τη μηχανική απομάκρυνση των παθογόνων και με τη δράση των κυττάρων του τοπικού ανοσολογικού συστήματος, η μύτη μας είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού.
Από όλα αυτά μπορεί κάποιος να καταλάβει πόσο σημαντική είναι η ρινική αναπνοή. Όταν η αναπνοή γίνεται από το στόμα και όχι από τη μύτη κι ο αέρας δεν υφίσταται την διαδικασία του κλιματισμού και του καθαρισμού, τότε δημιουργούνται συνθήκες κατάλληλες για φαρυγγίτιδες, στοματίτιδες, λαρυγγοτραχειίτιδες και τραχειοβρογχίτιδες.
Οξεία και χρόνια ρινίτιδα
Ιοί, μικρόβια, ρύποι, ερεθιστικές ουσίες, αλλεργιογόνα, και άλλες ουσίες έρχονται καθημερινά σε επαφή με το ρινικό βλεννογόνο. Τις περισσότερες φορές η τοπική άμυνα της μύτης αντιμετωπίζει τις ουσίες αυτές και δεν δημιουργείται κάποιο πρόβλημα. Σε άλλες περιπτώσεις όμως προκαλείται φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου που μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η οξεία ρινίτιδα διαρκεί λίγες ημέρες και οφείλεται συνήθως σε λοίμωξη από ιούς ή μικρόβια. Συχνά εκτός από τη μύτη πάσχουν και οι παραρρίνιοι κόλποι και έχουμε την εικόνα της ρινοπαραρρινοκολπίτιδας. Στη χρόνια ρινίτιδα τα συμπτώματα διαρκούν μεγάλο διάστημα και μπορεί να οφείλονται σε πολλές διαφορετικές αιτίες. Ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί μπορούμε να διακρίνουμε τις εξής μορφές χρόνιας ρινίτιδας:
